TOURS AND STORIES: #D KAAP

Klokslag 10 uur verzamelde zich een gezelschap van architecten, ambtenaren en andere stadsmakers zich bij Hotel New York voor een rondreis op Katendrecht. Verschillende hotspots zoals de Rijnhavenbrug, de Fenixloodsen, de veerpont tussen Charlois en Katendrecht, Deliplein, Kantine Walhalla en Verhalenhuis Belvédère stonden op het programma. Het doel van de tour was om te leren van de ontwikkelingen op Katendrecht als Rotterdamse praktijk van connectiviteit: hoe hebben al deze losse projecten en initiatieven samen bijgedragen aan de ontwikkeling van Katendrecht?

Verslag: Kevin Verberkmoes, gemeente Rotterdam

Rijnhavenbrug
De Rijnhavenbrug is een belangrijke ader voor Katendrecht. Dankzij deze brug is Katendrecht verbonden met de Wilhelminapier. Deze brug is in 2012 geopend. De gemeente heeft een grote rol gespeeld bij de ontwikkeling van de brug. Nu is het nog zaak om meer leven in het Rijnhavengebied te krijgen. Vroeger was dit gebied vooral een overslaghaven en nu lijkt het volgens de deelnemers een “dode bak met water”. De gemeente heeft in een internationale uitvraag ontwikkelaars gevraagd om over dit gebied na te denken en wil hun de ruimte geven om dit gebied de komende jaren te ontwikkelen. Er zijn hiervoor enkele speerpunten meegegeven. Zo dienen er ontmoetingsplekken te komen, meer levendigheid en activiteiten op de kades gecreëerd te worden en het water moet in de plannen worden meegenomen. “Een jury onder begeleiding van Pieter Winsemius zal de initiatieven gaan beoordelen”, vertelt Maarten Nypels. De gemeente geeft ontwikkelaars de ruimte om invulling aan het gebied te geven.

Fenixloodsen
Direct over de brug sta je bij de Fenixloodsen. “Fenixloods 2 dient als een proeftuin voor ondernemers,” vertelt Christiaan Cooiman van Heijmans. Ondernemers krijgen de kans om hun project in deze ruimte te bewijzen. Mochten ondernemers succes behalen, dan promoveren zij naar Fenixloods 1. Onder andere Jordy’s Bakery, kleinzoon van de bakkersfamilie Klootwijk, Brouwerij de Molen, Rechtstreex, winkel die rechtstreeks afneemt van de boer (bekend van de kromkommer) en een koffiezaakje, waar je de meubels (tafels en stoelen) van kunt kopen, hebben hun intrek in de Fenix Food Factory genomen. Brouwerij de Molen was een van de eerste ondernemers die interesse had om hier hun winkel te openen. De ontwikkelaar van de Fenixloods, Heijmans, was hier erg blij maar zocht ook ondernemers die op andere tijden open waren en om zo meer levendigheid in de Fenixloods te krijgen. De Fenixloods wordt ondertussen al de ‘Markthal op z’n Katendrechts’ genoemd.

Veerpont tussen Charlois en Katendrecht
Doorlopend naar de andere kant van Katendrecht staan we aan de oever van de Maashaven. Charlois is dicht bij- en toch ver weg. Stichting Stedelinks010 is het initiatief gestart om een veerpont tussen het Charloisse hoofd en Katendrecht , ook wel ‘Voet van Noord’ genoemd, te creëren. De verbinding tussen zuid en Katendrecht kan beter. Initiatiefnemer Kamiel Verschuren geeft aan dat 70% van de jeugd uit Charlois nooit in het centrum is geweest. Dit tot grote verbazing van de deelnemers. Kamiel geeft aan dat “juist door de verbinding te maken beide gebieden aantrekkelijker worden”. Het is de bedoeling dat de veerpont 5 dagen van de week gaat varen. Daarnaast zal er een radiostation op de veerpont komen. De gemeenteraad heeft het initiatief omarmt, echter wordt er nog gezocht naar financiële middelen om het project te realiseren. Wie stapt in?

Deliplein
Op het Deliplein worden de investeringen van de woningbouwcorporatie Woonstad goed zichtbaar. Nieuw opgeleverde woningen tegenover een aantal kluswoningen zorgen voor een mix van woningvoorraad op Katendrecht. In het verleden behoorde 99% van de woningen op Katendrecht tot sociale woningbouw. Ondanks de economische crises waren de koopwoningen op Katendrecht zeer populair. Hierdoor is er nu op Katendrecht meer balans in de woningvoorraad. Tijdens de tour ontstond hier een discussie over ‘oude’ en ‘nieuwe’ Katendrechters. Woonstad en Heijmans hebben contacten met de scholen om juist de connectie tussen “oud” en “nieuw” Katendrechters te maken. Deelnemers van de tour gaven aan dat er ook “liefde” voor de oude bewoners moet zijn en dat je met gepaste zorg naar deze mensen gekeken moet worden en dat bewoners niet de indruk krijgen ‘weggedrukt’ te worden. Juist door de komst van SS Rotterdam en Theater Walhalla ontstaat er meer werkgelegenheid op Katendrecht en zorgt dit voor vermenging tussen ‘nieuw’ en ‘oud’.

Kantine Walhalla
In de kantine Walhalla werd de groep welkom geheten door initiatiefnemer Harry Jan Bus. Deze kantine is in 2014 geopend, Theater Walhalla is al sinds 2007 aanwezig op Katendrecht. Hoewel de kantine ook een uitstraling heeft van een kantine was deze ruimte in het verleden een wasruimte. De meeste werknemers van Walhalla zijn uit Katendrecht of van Zuid afkomstig. Harry Jan geeft aan dat Katendrecht vroeger een “harde schil met bedrijven was, met warmte van binnen”. Walhalla organiseert ook buiten het theater op de Kaap een aantal evenementen. Juist om de connectie tussen de “oude” en “nieuwe” Katendrechters te verbinden. Walhalla organiseert 200 voorstellingen per jaar.

Verhalenhuis Belvédère
In het verhalenhuis werd de groep hartelijk ontvangen door Linda Malherbe. Malherbe zegt dat hun doel is om “verhalen zichtbaar te maken”. Het huis stamt uit 1894 en is onlangs met behulp van Woonstad en de gemeente Rotterdam gerenoveerd. Het verhalenhuis fungeert als een ontmoetingsplek voor verschillende culturen die de Kaap rijk is. Het verhalenhuis kan mede draaien door obligatie-leningen: een slimme vorm van crowd-funding. Iedereen kan een obligatie kopen voor €2.500,-. Inmiddels zijn er al 62 obligaties verkocht. Juist het verhalenhuis is een voorbeeld waarbij publiek en privaat dwars door elkaar heen lopen en de connectie vinden. Dit komt vooral door de drijvende kracht achter dit initiatief: Linda Malherbe. Personen kunnen het maken of breken.

Tot slot
Aan het einde van de tour ontstond er tussen de deelnemers een discussie over “Zuid”. Duidelijk werd dat het benoemen van problemen kan leiden tot “het in de put praten” van Zuid. Dat vergroot de aantrekkelijkheid van Zuid niet, terwijl Zuid genoeg kansen bied. Het prachtige Katendrecht is tocht echt een schiereiland van Zuid. De aanpak van Katendrecht laat ook zien hoe het bestrijden van achterstanden en problemen hand in hand kan gaan met het formuleren en opbouwen van een aantrekkelijk en uitnodigend stadsmilieu. De brug naar Katendrecht is daar een symbool van- nu de lijn naar Charlois nog!