TOURS AND STORIES: #B LAURENS

In het gebied rondom de Hoogstraat, Binnenrotte en Meent komen grote gebaren en kleine initiatieven bij elkaar. Vanuit een duidelijke visie op kwaliteitsverbetering heeft dit oostelijk deel van de binnenstad de afgelopen jaren een transformatie van formaat doorstaan. Tijdens de Tour ‘Laurens’ vertelden initiatiefnemers, beleidsmakers en gebruikers van het gebied hun verhaal.

Verslag: Debbie Ginter, MCD, Gemeente Rotterdam

Een van die initiatiefnemers is Edwin van Viegen, die met RIF010 in 2014 het Stadsinitiatief won. In de Steigersgracht kan binnenkort worden gezwommen in zuiver zwemwater waarin golven worden opgewekt. Van Viegens ambitie is niet alleen om iets unieks te maken voor de waterrecreant, maar ook om van deze ‘achterkant’ van het Laurenskwartier tot een ‘voorkant’ te maken.

De opening van de Markthal enige weken geleden was wereldnieuws. Ontwikkelaar Provast en architect MVRDV hebben een beeldbepalend en uniek gebouw neergezet. De inspanningen van Provast reikten echter verder dan dat. De gemeente heeft de ontwikkelaar verleid tot een bijdrage aan de ontwikkeling van een groter gebied: ook het HUF-gebouw aan de Hoogstraat en het naastgelegen kantoorpand werden door Provast onder handen genomen. In het kantoorpand worden ruim 800 basisschoolkinderen van twee scholen die moesten wijken voor de bouw van de markthal, in een pand gehuisvest. Zij spelen gezamenlijk op het dak van het pand, met zicht op de markthal en Laurenskerk. De directeuren van de scholen zijn tevreden en trots.

Nu de markthal geopend is, kan ook de Binnenrotte worden opgeknapt. De bebouwing heeft  zich de afgelopen jaren geleidelijk weer omgekeerd naar het plein, waar tot de jaren ’80 de spoorlijn naar Dordrecht bovengronds overheen liep. Het plein wordt groener, er komen meer terrassen en verblijfsplekken.

Sturen op de straat
Rotterdams ondernemer Robin von Weiler vertelt hoe hij met een heldere visie, veel bezieling, een lange adem en een goede samenwerking met de gemeente een transformatieproces rond de Meent voor elkaar heeft gekregen. Door in te zetten op verhuur aan familiebedrijven (“hun personeel heeft een heel andere betrokkenheid met de omgeving dan het personeel van de grote ketens”) en ook af en toe ‘nee’ te zeggen tegen een winkelier die niet in het gewenste beeld past, is een divers en kwalitatief hoogwaardig winkelaanbod ontstaan.

Het verhaal van de Erasmus University College (EUC) is het verhaal van een bijzondere samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemer, de Erasmus Universiteit Rotterdam. Job van Maurik (EUC) vertelt hoe de gemeente als eigenaar van het pand de huur beëindigde van het Onderwijsmuseum en de Erasmus Universiteit faciliteerde in de huisvesting. Het pand werd in anderhalf jaar hoogwaardig gerenoveerd en geschikt gemaakt voor onderwijs van het pand. Hij ziet nu al, enkele maanden na de opening, een wisselwerking tussen de studenten en de directe omgeving ontstaan. Horeca-ondernemers spelen in op de komst van de studenten, met een verdere verlevendiging van het gebied tot gevolg.

Oogsten en ontdekken
De deelnemers aan de tour zijn het erover eens dat in het oostelijk deel van de Rotterdamse binnenstad de afgelopen vijftien jaar een grote kwaliteitsslag heeft plaatsgevonden. Daarnaast kwamen er meer bewoners naar de binnenstad, een bewust door de gemeente ingezet beleid. Bewoners zorgen voor verlevendiging van de binnenstad, maar er zou ook een spanning kunnen gaan ontstaan tussen deze bewoners en de dynamiek van de voortgaande ruimtelijke ontwikkeling om hen heen. Dit roept vragen op als: moet de binnenstad nog verder worden afgemaakt? Of mag zij een beetje ‘onaf’ blijven? Hoeveel dynamiek kunnen bewoners verdragen? Hoeveel in het oog springende gebouwen en functies van internationale allure kan dit stukje Rotterdam hebben om haar eigenheid te behouden? En wat is deze eigenheid dan precies? In ieder geval is de wederopbouwarchitectuur gebiedseigen, zo concluderen de deelnemers aan de discussie. Maar ook lelijkheid en rauwheid horen bij dit gebied. En er moeten plekken blijven om te ontdekken.

Gebiedsverantwoordelijkheid
De tour door het Laurenskwartier laat zien dat grote gebaren en kleine initiatieven goed samen kunnen gaan, mits vanuit een totaalvisie op het gebied wordt gewerkt. Hierbij zijn in ieder geval twee dingen van belang. In de eerste plaats moeten wij stadmakers oog hebben en houden voor de gebiedseigen kwaliteiten van het gebied. Alleen dan is ontwikkeling mogelijk zonder dat het karakter van het gebied verloochend wordt. Daarnaast is gebiedsverantwoordelijkheid een belangrijk ingrediënt: wie werkt aan de stad moet een betrokkenheid en gepassioneerdheid laten zien die verder reikt dan het eigen initiatief of pand. En dat hebben de sprekers van de tour van allemaal laten zien vandaag.